100ste verjaardag Lanz Bulldog
Het is dit jaar een bijzondere periode voor de LANZ-Bulldog liefhebbers over de hele wereld, want de roemruchte gloeikop tractor bestaat precies 100-jaar.
Foto: 100ste verjaardag Lanz Bulldog.
Presentatie Landbouwtentoonstelling
De datum 16 juni 1921 wordt in de geschiedschrijving gezien als de officiële geboortedag van de Lanz Bulldog, aangezien op deze dagtekening de door Dr. Fritz Huber geconstrueerde Lanz-Bulldog HL12 op de DLG (Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft) een tentoonstelling van de Duitse Landbouwvereniging van 16-21 juni 1921 te Leipzig gepresenteerd werd.
Productie Lanz Bulldog
De Lanz Bulldog was de officiële verkoopnaam voor de landbouwtractoren die van 1921 tot 1957 door Heinrich Lanz AG in Mannheim werden gefabriceerd en direct een van de meest populaire Duitse tractoren, met meer dan 220.000 geproduceerde exemplaren in zijn lange productieperiode.
Foto: 100ste verjaardag Lanz Bulldog.
Het succes van de Bulldog was te danken aan zijn eenvoud en robuustheid die bovendien kon worden gebruikt als een multi-brandstofmotor met goedkope ruwe olie, welke als betrouwbaarder beschouwd dan de eerste diesel tractoren. Daarnaast was hun eenvoudige gloeikop principe door de lage eisen aan de brandstof ontvlambaarheid goedkoop te produceren.
Lanz Bulldog als Stationaire motor
De Bulldog gloeikopmotor is door ingenieur Fritz Huber vanaf ongeveer 1918 ontwikkeld en was in eerste instantie gewoon de naam van een Stationaire motor die zowel als vaste opstelling en een mobiele uitvoering of een team buldog (niet zelfrijdend, maar getrokken door paarden) ter goedkope vervanging voor een locomotief werd uitgevoerd.
Multifunctionele aandrijving
Deze Stationaire motor markeerde het begin van de Bulldog in de competitie tegen stoommachines, die hoge bedrijfskosten en onderhoud vereisten. Toen men zich realiseerde dat de Bulldog niet alleen zagen, molens, steenbrekers en dorsmachines kon aandrijven, maar zich ook samen met landbouwwerktuigen kon voortbewegen was zijn reputatie definitief gevestigd.
Lanz Bulldog in serieproductie
Rond 1921 kwamen de Lanz landbouwtractoren met de robuuste gloeikopmotor waaruit in 1923 de serieproductie ontstond. Net als de Stationaire motoren en locomotieven hadden de meeste Lanz-tractoren een afneembare riemschijf die in stationair bedrijf werd gebruikt als riemaandrijving voor een verscheidenheid aan extra apparaten, waardoor de Bulldog de voordelen op een boerderij als tractor en een stationaire aandrijfmotor kon combineren voor de bediening van extra apparatuur.
Foto: 100ste verjaardag Lanz Bulldog.
De eerste typen landbouwtractoren waren de HL-Bulldog en de HP-Bulldog, die al was uitgerust met vierwielaandrijving en knikbesturing met een boring van 190 mm en een slag van 220 mm (wat resulteert in iets meer dan 6,2 liter cilinderinhoud ) en 12 pk bij 320 omw/min.
De Bulldogs hadden aanvankelijk maar een versnellingsbak met een of twee versnellingen. De tweetraps transmissie van de verkeerswaardige Bulldog HL uit 1923 kon alleen worden geschakeld in stilstaande positie, maar door het hoge koppel kon hij in de tweede versnelling wegrijden. De snelste versie haalde immers 12 km/u, tegenover 4,2 km/u bij de eerste HL. Pas vanaf 1926 kon men echt spreken van de Lanz landbouwtractor.
Beperkte versnellingen
Vroegere Bulldogs hadden geen achteruitversnelling en moesten de draairichting van de motor veranderen om achteruit te rijden. Het gehele proces vergde de nodige oefening door het toerental zo ver te verlagen dat de motor bijna tot stilstand kwam en vervolgens versneld het juiste moment (met een beetje handigheid en veel oefening) de voorontsteking in gang te zetten, die de motor terug in de compressieslag gooide, zodat hij in tegengestelde richting bleef draaien. Alleen de “Kühlerbulldog” uit 1928 had een achteruitversnelling.
Foto: 100ste verjaardag Lanz Bulldog.
Starten Lanz Bulldog
Het stuur werd verwijderd en in het vliegwiel geplaatst welke beiden waren uitgerust met z.g. eenrichtingsschroefdraad waardoor bij het starten van de motor het stuur bijna automatisch uit de houder kwam. Als je het stuur wilde draaien, moest je het eerst naar het dode punt draaien en vervolgens starten met een zwaai in de goede richting. Als het gebeurde dat de motor de verkeerde kant op liep was er de handgashendel rechtsvoor op de motor die als een soort brandstoftoevoer het toerental verhoogde. Daarna werd de hendel in de maximale stand gehouden waarna er geen brandstof meer werd aangevoerd en de motor uitviel. Op het juiste moment, na een paar seconden, wanneer de motor in ritme achteruit / vooruit / vooruit begon te zwaaien moest het handgas snel worden gepompt om weer brandstof te kunnen aanvoeren. Als hulpmiddel zat er direct naast het handgas een indicator die de draairichting van de motor aangaf.
Overname John Deere 1956
Aan het begin van een nieuwe tijdperk tijdens de overname van Heinrich Lanz AG door Deere & Co in 1956, presenteert Lanz the laatste ontwikkeling in een lange traditie van tweetakmotoren met één cilinder.
Foto: 100ste verjaardag Lanz Bulldog.
Einde tijdperk een cilindermotoren
In 1960 eindigt het tijdperk van de Bulldogs met eencilindermotoren en hierbij ook de productie van twee cilindermotoren in Europa. Met de start van de John Deere-Lanz 300 en 500 modellen, produceert de fabriek in Mannheim de eerste Europese versies van de New Generation. Met de introductie van de eerste Mannheimer met zes cilinder motor uit de 20 serie, verdwijnt in 1967 het LANZ logo definitief van de John Deere tractoren.
Speciale evenementen rondom 100-jaar Lanz Bulldog
In het Limburgse Siebengewald werd zondag 24 oktober een speciaal treffen georganiseerd rondom het 100-jarige jubileum van de Lanz Bulldog. Hiervoor kwamen vele Gloeikoptractoren bijeen.
» Lees hier meer… over het verslag van dit speciale evenement.
